Hac Nedir?
Hac, lügatte mutlak manada “niyet etmek, kastetmek, hedef tayin edip ona yol tutmak, onu ziyaret etmek” demektir. Bu niyet ve kasdın tekrarı haccın manasına daha uygundur.
Bir nevi; “gönülde yüce bir yeri olan bir hedefe yönelerek ona yol tutmak, bu kastı tekrar tekrar taşımak" demektir.
Fıkhî manada ise; “din-i mübinin rükünlerinden birini eda etmek için Beytullah’ı hedef tayin ederek, onu kasdedip, ona yönelip yol tutmak, onu ziyaret etmektir.”
Hac Mevsimi:
Hac mevsimi Şevval ayının birinden (Ramazan Bayramından) başlar, Zilhicce ayının 10. gününün (Kurban bayramının 1. gününün) sonuna kadar sürer.
Edâ ediliş itibarıyla Hac üçe ayrılır:
1- HACC-I İFRAD
Bir hac mevsiminde, sadece hac ibadeti edâ edilmişse bu hacca Hacc-ı İfrad denir.
Bir kimse hac mevsiminde umre yapmaz, sadece hacca niyet eder, ihrama girer ve Mekke’ye gelerek haccını edâ ederse o insan hacc-ı ifrad yapmış olur.
2 - HACC-I TEMETTU'
Umre ile haccın, aynı hac mevsiminde ayrı ayrı niyet ve ihram ile (ve iki ibadet arasında da yurduna, âile ocağına dönmeksizin) aynı hac seferi içinde yapılmasıdır.
Bir başka deyişle; aynı hac mevsiminde, tek bir hac seferi sırasında önce umreye niyet ederek Beytullah’a varmak, umre tavafı ve sa’yı yapıp traş olup ihramdan çıkmak; daha sonra Arafat’a çıkmadan önce hacca niyetlenip ihrama girmek ve gerektiği şekilde edâ etmek şeklinde yapılan hactır.
3 - HACC-I KIRAN
Aynı yılın hac aylarında umre ile haccın bir ihram ve bir niyette birleştirilerek edâ edilmesidir.
Hacc-ı Kıran ve Hacc-ı Temettu yapanların, iki ibadeti (umre ve hac) aynı mevsimde cem edişin şükranesi olarak kurban kesmeleri vaciptir. Hacc-ı İfrat yapana kurban kesmek vacip değildir. Keserse mübah görülmüştür.
Hanefi mezhebince, bu hac çeşitlerinin efdaliyet sırası şöyledir:
1-Hacc-ı Kıran, 2-Hacc-ı Temettu', 3-Hacc-ı İfrad
Hükmü İtibariyle Haccın Çeşitleri:
Hacc, hükmü itibariyle de üçe ayrılır:
1 – Farz Hac, 2 - Vacib Hac, 3 - Nafile Hac
